cerkak lagi

Mleset Karo Sing Dikarepake

Ing kampung Wukirsari, ana omah gedhong magrong-magrong sapinggiring dalan gedhe. Dene sing kagungan priyayi luhur asma K.R.T. Purbonegoro, trah Kusumo saka Bojonegara. Dene tangga teparo yen ngaturi Eyang Purbonegoro. Biyen jare ngasta direktur pabik gula ?Arum manis?.

Esuk kuwi kaya padatan, sawise ngunjuk wedang nasgithel dikancani nyamikan bakpya isi kumbu ireng sing mendut-mendut, Eyang Purba njur tindak-tindak ing sakubenging daleme karo pijer metheti klangenane kutut, sing wis mruput dikereki dening Dalijo sopire Dr. Agus, sing sok nyangkul gaweyane. Eyang Purba putri nata lan reresik dalem njero, merga sing njaba lan dhapur wis ditandangi Inem, sing olehe ndherek wiwit isih cilik.

Inem bocah lola sing di itik-itik Eyang Purba sekalihan. Gandheng Eyang Purba ora kagungan putro (gabug) mula pangrengkuhe marang Dalijo lan Inem kaya karo putrane dhewe.

Dalijo mono bocah prihatin. Dhasar anak randha gek mlarat pisan. Mula lulus STM bag mesin, dheweke ora bisa neruske pasinaone, ning njupuk praktise, ajar bukak bengkel motor. Lagi arep entuk pasaran, ndadak di tari Dr. Agus, apa gelem nyambut gawe karo panjenengane, minangka dadi sopir pribadine.

Bareng dipikir, supaya mengkone bisa tuku alat-alat bengkel sing lengkap, lan bisa bukak bengkel kanthi sampurna, panarine Dr. Agus di saguhi. Ya wiwit iku Dalijo dadi sopir pribadine pak Dr. Agus.

Dene daleme Dr. Agus iku mung sakulone eyang Purba, adu pekarangan. Dene Eyang Purba lan kaluargane Dr. Agus iku wis kaya sedulur, mula yen wektu sela, Dr. Agus nawakake marang Eyang Purba, sawayahe ngersakake apa ta apa, Dalijo kena diutus.

Dhasar Dalijo bocah sing pangerten, senajan ora didhawuhi, yen weruh gaweyane Inem kethetheran ya sok njur direwangi. Kabeh mau mesthi wae ndadekake rename Eyang Purba kakung putri.

Luwih-luwih Inem, sing saiki wis mekar dadi prawan diwasa sing semok, ayu moblong-moblong. Tamune Eyang Purba sing durung tau ngeti ngira yen Inem iku putrane Eyang Purbo.

Ya ora nggumunake, wong dhasar rupane ayu tur genep suba sita lan tata kramane. Mula ya lumrah yen dadi incerane jejaka ing kampung kono, sing wis padha ngerti yen Inem mono mung jejering abdi. Ning ya kuwi, pangrengkuhe sing di dhereki ora mantra-mantra yen karo abdi.

Srawunge Dalijo karo Inem rumaket, padha dene ngrumangsani yen mung kaya dene rewang sing ndhedherek priyayi luhur lan sugih. Gandheng saben dhina ketemu lan srawung, kakarone padha dene mambu ati.

Meneng-meneng Dalijo wis tau blaka marang Inem, nelakake tresnane. Begjane Dalijo, dene Inem ya nanggapi. Malah kekarone wis padha janji, yen Dalijo wis bisa keklumpuk kanggo urip, Inem enggal arep ditembung. Inem dhewe ya janji, yen wiwit saiki bakal nabung, dhasar sing didhereki kakung putrine ya kerep banget maringi dhuwit, durung sing pendhak sasine.

Saiki bareng Inem wis ngrampungi sakabehe, dhuwit blanjan bruk dipasrahake Inem. Eyang Purba sekalihan, anane mung percaya lan marem diladeni Inem. Dhasar Inem baut masak, di dhawuhi masak apa wae bisa, sing marahi Eyang Kakung tansah kalegan.

Sore kuwi dhasar mangsa rendheng, udane nggrejik wiwit awan. Siaran TV ya ora ana sing disenengi, mula Eyang Purba malah lelenggahan sekalihan ana dalem ageng. Dene Inem sawise asah-asah lan ngangeti jangan ya njur mlebu kamare. Lawang sajak wis wiwit mau tutupan, mbokmenawa wae wis turu kegawa hawane sing adhem lan atis. Eyang kakung ngendika :

?Nek arep ngaso ya kana ta Jeng, wong nek aku isih pingin lungguhan?.

?Mboten Kamas, kula ugi taksih kepingin ngancani panjenengan?.

?Ya syukur Jeng, dene sliramu tetep setya bekti neng aku?.

?Mung emane kuwi ya jeng, wis nganti umur semene, awake dhewe kok ora pinaringan turun. Apa ya bakal cures sejarahe dhewe iki ??

Mak dheg penggalihe Eyang putri mireng ngendikane garwane mau. Gage ature :

?Kamas, tumrapipun kakung, yuswa seket gangsal punika dereng sepuh, kula ngertos kok, kamas menika taksih prakosa. Mbok mangga kamas, panjenengan kula aturi krama malih kaliyan tiyang ingkang taksih enem, supados saget kagungan turun. Kula rila kok kamas, tiyang nyatanipun, kula tinitah dados pawestri ingkang mboten saget nggembol tuwuh.? Ngono ature eyang putri wijang, ketara yen mrentul saka tulusing ati.

?Ha iya ta jeng, ning apa sliramu tenan-tenan rila lan ora lara ati ?? Wangsulane eyang putri mantep :

?Mboten kamas, kangge lestantuni ngtrah Purbo, saestu kula jumurung menawi kamas kersa karma malih.?

?Apa kira-kira ya ana wong enom sing gelem dirabi wong tuwa sa aku ??

?Khatah kamas, awit penjenengan kasinungan drajat pankat lan semat, ingkang kenging kinarya sarana mulyakaken wanita.?

?Apa sliramu kira-kira kagungan wawasan jeng, wong sing sekira pantes kanggo garwa lan bisa leladi sliramu ?? Pandangune Eyang Kakung.

? Saget kamas, mboten usah tebih-tebih. Yen kamas kersa, Inem rak saget kaangkat minangka garwa. Dhasar larenipun sae, mrak ati, tur mumpuni samukawis menggahing bale wisma. Dados kula ugi mboten rugi anggen kula ndidhik lan nggula wenthah wiwit alit.? Eyang kakung manthuk-manthuk mireng ature garwane sing teteh mau.

?Yoh wis Jeng, bab iki dipikir kanthi weninging ati ben ora getun ing mengkone?.

?Kamas, yen saestu panjenengan ngersakaken turun, denea ndadak di pun rendhe-rendhe ? Punapa malah ngentosi menawi sampun sepuh ??

?Ya ora ngono, Jeng, karepku kuwi, apa penggalihmu ya wis siap tenan yen aku krama maneh ??

?O Kamas, punapa panjenengan mboten pitados ing tresna, setya lan bekti kula selami kula dados garwa panjenengan?? Ngono aturi Eyang putri kanthi swara groyok., ketara yen arep muwun.

?O Jeng, aku percaya banget. Pitakonku mau ketang anggonku welas lan gedhene pangemanku marang sliramu, supaya panggalihmu aja nganti susah?. Atur wangsulane Eyang putri gage :

?Mboten kamas, kula bingah menawi kamas kersa dhahar atur kula, mumpung kamas taksih kedugi. Punapa ginanipun ngulur wekdal ? Toh sedaya wau kangge lestantuning trah Purba murih mboten cures sejarahipun?.

?O yen ngono aku manut kersamu, Jeng.? Eyang Kakung sumaguh. Ya wiwit iku, eyang kakung wiwit nggatekke Inem abdine.

Jebul tenan, bareng ditamatake Inem ora nguciwani ing sakabehe.

Dalijo mono tugase pancen akeh, tur kabeh mbutuhake disiplin wektu. Esuk dhewe, sawise ngresiki lan ngontrol mobil njur ngeterke sekolah Nining, putra ragile Dr. Agus sing isih ana TK. Bubar kuwi njur ndherekke bu Agus sing ngasta mucal neng SMP Yayasan Marsudirini. Keri dhewe ndherekke pak Agus tugas neng rumah sakit Sarjito, lagi terus mulih. Dene yen Dr. Agus sok rapat neng luar kota, Dalijo cukup ditimbali ngagem HPne, awadene yen isih ana wektu mesthi neng daleme Eyang Purba, kejaba bisa ketemu Inem, ya cawe-cawe gawean apa sing isih kether.

Semono uga wayahe methuk, esuk dhewe Nining, njur bu Agus, sing keri dhewe kakunge. Sanjabane tugas kuwi, Dalijo di dhawuhi reresik dalem lan kebon sethitik sing kebak taman kuwi. Dene mbok Giyah abdine, nglethek ana ndapur masak lan ngumbahi.

Ing wektu sela rampung masak, Inem sok nylingker mara neng daleme Dr. Agus. Yen Dalijo ora katon neng njaba mangka mobile ana, Inem langsung nggoleki neng kamare sing kepernah mburi garasi mobil. Kamar kuwi mligi kamare Dalijo, mula ya ora tau ana wong mlebu. Inem sok nggawakake apa sing di masak, jare ben kekasihe melu ngrasakakae masakane. Yen ana jroning kamar, wong loro bisa tutug ngesok kangen, pacaran sing ora diweruhi sapa wae.

Saya suwe Inem saya pinter golek wektu kanggo ben bisa tetemon karo Dalijo gegantilaning atine. Kosok baline Eyang kakung, rasa asihe marang Inem saya dikatonake. Saiki Inem saya kerep banget diparingi dhuwit, endi sing di dhawuhi kanggo tuku jarit…….. klambi lan ya apa wae sasenenge Inem.

Rekane Eyang kakung mono arep slintren, yen peparing diarah supaya garwane ora pirsa, ning Inem saben-saben diparingi malah matur Eyang putri. Gandheng sing putri malah ndombani, mula ngendikane:

?Wista Nem, yen diparingi apa-apa kuwi tampanen wae, ora sah matur aku. Kuwi rak tandha tresna. Karo maneh, mbok apa wae sing diparingake karo kowe kuwi, aku rila kok?

?O…..yen ngaten matur sembah nuwun sanget, Yang?. Ature Inem lugu. Eyang putri wis wiwit seneng panggalihe, dene kakunge wiwit bisa nyedhaki Inem. Niyate malah arep digolekke kalodhangan, ben Kakunge bisa mbujuk Inem, supayane mengko gelem nanggapi kersane garwane, gelem dirabi.

Eyang putri penggalihe selak notol banget, muga-muga kakunge mengko bisa kagungan turun senajan liwat Inem.

Saiki Eyang putri kerep pamit tindakan adoh pawadan titik sedulur, kepara sok nyimpeng barang. Inem di wanti-wanti aja lunga-lunga kudu tunggu omah. Eyang putri mono bekti banget marang kakunge, seminggu sepisan mesthi digawekake jamu kagem njaga kesarasane.

Dina kuwi wiwit awan Eyang putri wis ngendika yen sore mengko arep rewang neng sedhereke sing ewuh, kondure sesuk. Sak durunge tindak, eyang putri wis ngracik jamu ninggali kakunge kaya padatan. Sawise dadi banjur di aturake karo matur :

?Kamas, anggenipun ngunjuk mangkeh dalu kemawon menawi badhe sare. Punika istimewa lho, kula tambahi mrica, pala, maben lan ginseng, mangkeh sareni pun rak sanget sekeca?

?Yoh….tak trima ya Jeng! Sliramu yen rewang aja ngaya, aja nandangi sing abot-abot? ngono welinge marang garwane.

Saungkure Eyang putri tindak rewang, Inem njur ning kamar mandhi ngumbahi, rekane nyuda kumbahan esuke. Rampung ngumbahi njur nonton TV nglosot neng karpet kaya padatan.

Let sedhela mlayu neng kamar mandi meneh karo hoak-hoek kaya wong mutah-mutah. Eyang kakung nyedhak karo ngendika :

?Gek kowe masuk angin, Nem?, Jeneh bengi-bengi kok ngumbahi ! Gilo iki ana obat gosok nyoh…… nggo mblonyo awakmu?. Ngendikane Eyang kakung karo ngulungi bangsane balsem. Inem nampani lan banjur digosok-gosokake ing gulu lan dhadhane.

Ora kejarag Eyang kakung pirsa jamu neng nduwur rak-rakan buku cedhake lenggah njur dhawuh :

?Nem jamu iki wae ombenen, racikane Eyangmu putri mau. Penak kok, neng awak anget tur mari kesel-kesel?. Karo ngendika, Eyang kakung ngulungake gelas jamu mau marang Inem.

Gelem ora gelem kedaya saka wedi, jamu ditampani banjur di ombe glenggeng. Pencen ya enak wong madune akeh. Inem bali nonton TV, ning let sedhela lar-ler ngantuk. Wusana ujur matur :

?Kula tak tilem inggih Yang kung, raosipun kok mbliyut sanget.? Inem menyat ngadeg, ning senggoyoran. Eyang kakung pirsa gage di dhabyong lumebu kamare. Lagi wae tekan kamare Inem trus ngebrukke awake neng dhipan terus merem… turu pules. Eyang kakung ndangu werna-werna wis ora diwangsuli, dinyet-nyet pilingane ya meneng wae. Ngono mau nganti sawetara, Inem tetep turu nglintek di tunggoni Eyang kakung lenggah ing sandhinge.

Nyawang turune Inem sing mung niba ora mapan kuwi, mlumah, sing tangane sumeleh ing bantal kiwa tengen, ambegane sing langsam, ndayani dhadhane sing nyengkil gadhing kuwi dadi endah …… banget yen sinawang, munggah mudhun kaya nantang sing lagi ngematake.

Oh …. Yangkung astane bali mijeti pilingane, gulune, tangane …. Inem tetep turu pules ora obah. Panggalihe Yangkung saiki nitir, nyawang Inem sing ayu lan sajak mesem kuwi nyata katon sulistya tanpo cacat. Yangkung nyoba ngaras bathuke, ora obah. Dibolan-baleni ya ora nglilir.

Nyut njur kelingan sing wis dilakoni, yen bar ngunjuk jamu kae sewengi ya ora nglilir. Bebasan wong mlaku neng tengah bulak, adoh lor adoh kidul mangka panase ngenthang-enthang, njur diadhepi banyu kinclong ing ngarepe, sapa sing ora njur kepingin ngombe sak mareme ?, mangka ya wis tau ngrasakke segere banyu sing ora tau njelehi salawase urip. Semono uga Yangkung, sing dhasar wis ana karep marang Inem tur di sengkuyung putrine. Kekendelane tuwuh makantar kantar.

Inem sing wis prasasat pasrah iku, pindha cempe sing wis ana cangkeremane macan gembong. Dianggo dolanan, di potheng-photeng, di sesep-sesep getihe nganti apuh lan marem wis ora suwala. Yangkung eling, yen kabeh mau mung saka kersane pribadi ateges sepihak, ning Inem rak durung karuwan yen gelem utawa rila, merga dheweke rak kena dayane jamu sing marahi mabuk.

Mula bareng wis marem, kanthi ngati-ati Inem dikemuli brukut, Yangkung mudhun saka dhipan, metu lawang kamar ditutup. Banjur tumuju ing kamare, nggembol rasa marem sing tanpa upama.

Esuke, Eyang putri kondure saka rewang mruput, ning lawang kabeh isih tutupan. Batine :

Geneya yah mene Inem durung tangi ?, mangka biasane wis neng pawon. Eyang putri banjur marani pernah kamare kakunge terus nothok jendelane alon-alon. Sing isih sare mireng, gage wungu terus mbukak lawang. Eyang putri ngendika :

?Inem wonten pundi kamas, wanci ngaten kok dereng tangi ??

?Jeng, sliramu tindhak kae Inem rak njur ngumbahi, bar kuwi sajake masuk angin wong njur mutah-mutah lan terus mapan turu. Coba wae tilikana!?

Eyang putri ngungak neng kamar kanyata lawang ora kancingan. Inem wis nglilir ning durung tangi, awake krasa lungkrah sing mbangeti.

Ngerti di ungak bandarane, Inem matur :

?Nuwun ngapunten Yang, kula masuk angin, badan kula kraos lungkrah sanget?.

?Yoh wis Nem, ngasoa dhisik, tak nggodhog jarang kanggo unjukan lan nyeka?. Eyang putri genti ngladeni Inem lan kakunge kanthi rasa eklas, dhasar aduwe pepinginan sing siningit.

Gandheng Eyang kakung priyayine jujur lan lugu, ing kahanan sepi, awane njur ngendika marang garwane. Kabeh di ngendikakake blaka apa anane, anggone wis nyidra resmi Inem.

Eyang putri njinggleng anggone mirengke njur matur :

?Syukur kamas, emanipun kok Inem mboten ngertos margi mabuk, menika namanipun kamas memperkosa. Saenipun, Inem dipun celaki, dipun taros kanthi alon-alon. Dipun paring-paringi barang ingkang mirunggan, ingkang ageng pangaosipun!?

?Yoh ….. yoh Jeng, bener aturmu, sesuk tak tindakne, pancen aku kleru?. Ngendikane ndhadha salahe. Saiki penggalihe Eyang putri saya mantep, lan saiki malah panjenengane sing peparing barang-barang mirunggan.

Inem dipundhutake gelang, kalung, saweng, cekake diuja dhuwit. Anggone maringi mau karo ngendika :

?Nem, janji kowe terus leladi aku lan Eyang kakung ana kene, kowe nyuwun apa wae tak paringi?

?Inggih matur nuwun Yang?. Inem seneng banget atine, lan kabeh peparinge mau di tuduhake Dalijo kekasihe.

Eyang putri saiki saya sregep ngracik jamu, lan ya saya kerep anggone tindakan nyipeng, ana-ana wae alasane.

Ya dina-dina kaya ngono kuwi, Eyang kakung dadi wis apal, kaya-kaya garwane pancen aweh kalodhangan marang panjenengane. Saiki jamu ora kagem garwane, ning diparingke Inem karo ngendika :

Jamune ambonen yen arep mapan turu ya Nem, supaya awakmu sehat. Jamu mau kajaba akeh palane sing marahi turu pules, uga kanggo ngurip-urip uritan ing guwa garbane Inem, supaya subur.

Pangarep-arep lan pepinginane nduwe turun liwat Inem saya mbangeti.

Kaya-kaya wis ndalan, janji bar ngombe jamu Inem njur krasa ngantuk terus mapan turu.

Kekarepane Eyang kakung mbaleni tumindak kaya sing uwis ora kena ka ampah. Kepara sok diambali, nanging Inem ora nglilir lan ora krasa. Eyang kakung saya ndadra, saya kesenengen, lan saya krasa ketagihan.

Kaya padatan, yen masak mirasa, Inem mesthi mara neng nggone Dalijo ngeteri kekasihe. Dina kuwi ngepasi Minggu.

Dr. Agus sak keluwarga tindakan, mbok Giyah uga ndherek, mung Dalijo sing tunggu dalem.

Kebeneran dene Eyang Purba sekaliyan ya tindakan, dadi Dalijo lan Inem tutug tanek olehe pacaran.

Sejatine wis ana yen mung setengah taun bocah loro iku anggone wis keblandhangen olehe pacaran, wis nindhakke kaya dene wong bebojoan, senajan kanthi nyolong-nyolong.

Ya ing wektu kuwi sawise crita-crita lehe diparing-paringi Eyang putri, Inem njur kandha :

?Kang Dalijo, aku tak kandha ya, ning kewe aja nesu. Wis telung sasi iki kang, aku ora wulanan ?, piye kowe kang ??

?Ha ? kowe ora wulanan ? Oh ……? Dalijo menyat banjur ngekep Inem karo kandha :

?Ora ….. ora, aku ora nesu Nem, ning malah seneng banget. Dhuwitku wis cukup kanggo rabi lan ajar eker-eker kanggo urip. Kapan kowe tak tembung matur Eyang Purba, aku manut?.

?Ya sacepete ta kang, mundhak wetengku selak ketok gedhe?.

?Yoh …. yoh Nem.? Dalijo sumaguh. Kira-kira jam pitu sore, Dalijo sowan Eyang Purba kang lagi lenggahan ing gandri sekalihan. Sowane tinampi kanthi kebak esem lan ketok yen kalegan penggalihe. Dalijo sing ndhisiki matur :

?Inem wonten Yang, kula badhe pinanggih ??

?Ana … lhakae ana pawon?. Inem banjur ditimbali, didhawuhi lungguh. Saiki olehe jagongan dadi wong papat. Pandungune Eyang kakung :

?Ana apa Jo, kadingaren mung arep ketemu Inem kok ndadak matur?.

?Inggih Yang, keparenga kula matur wonten ngersanipun Eyang Purbo sekalihan, saderangipun matur kula nyuwun pangapunten.?

?Yoh Jo, wis enggal matura !? Ngono dhawuhe Eyang Purbo kakung putri bareng.

?Eyang sekalihan, sowan kula mriki, namung badhe matur, bilih Inem badhe kula suwun keparenga bebrayan kalihan kula. Bab punika Inem ugi sampun sagah? Priyayi kakung putri kuwi sajak kaget, Eyang putri njur ndangu Inem :

?Iya pa Nem ?? Inem manthuk ngedhongi. Eyang putri ndangu maneh karo mirsani Dalijo lan Inem.

?Wiwit kapan kowe padha sesambungan ?? Dalijo mangsuli :

?Inggih wiwit kula ndherek Dr. Agus Yang, wetawis kalih taunan. Kula tresna dhateng Inem, dene Inem ugi nimbangi? Eyang putri ngendika semu duka :

?Genea Nem, kowe ora matur aku ? mangka wiwit cilik sing ngitik-itik, sing nggula wenthah kuwi aku, kowe wis ndak anggep turasku dhewe. Denea kowe sambung tresna karo priya ora matur aku ?? Inem ndhungkluk karo mangsuli :

?Kula ajrih Yang.? Swara groyok semu tangis. Eyang putri mirsani Dalijo lan Inem ketok yen duka tenan karo ngendika :

?Nem, lan kowe Dalijo !, yen bab iki upamane aku ora marengke piye ?? Inem keprungu tangise mingsek-mingsek, …….. tangis sing di ampet. Weruh iku Dalijo thukul kuwanene, nuli ature :

?Yang !, Inem lan kula sampun sami diwasa, gadhah hak nemtokaken pilihaning gesang, kula sampun sami tresnanipun, lan sampun matur kanthi sae-sae ing ngarsanipun Eyang sekalihan. Ewa semanten menawi Eyang mboten marengaken, kula kekalih badhe nekat ijab. Margi ing padharanipun Inem sampun wonten titah gesang umur tigang wulan. Punika wiji kula Yang, wiji ingkang kula tanem ing guwa garbanipun Inem.?

Midhanget ature Dalijo, Eyang Putri njur nrocos tingale muwun, dene Eyang kakung njur jumeneng ninggalke sing isih padha lelungguhan tunuju kamare. Ngambruk ing dipan grenenge :

?Oh jebulane aku kalah dhisik karo Dalijo. Inem wis ngandheg 3 sasi, mangka olehku nyolong tumindak lagi karo tengah sasinan.?

Penggalihe sanalika angles ….. pepes, cabar anggone ngudi tuwuh. Di tinggal Eyang kakung, Eyang putri uga banjur nututi jengkar, nyedhaki kakunge, matur karo muwun :

?Jeneh njenengan kok inggih mboten terus terang lajeng ngendika kalihan Inem ta kamas, wusana mrucut ingkang kita jangka?. Eyang kakung mbalikake slirane ngrangkul Eyang putri, uga muwun karo ngendika :

?Iya ya Jeng, jebulane mleset karo sing awake dhewe karepke?.

T A M A T